Regionalna Izba Obrachunkowa w Rzeszowie zwróciła się do Ministerstwa Edukacji Narodowej z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące finansowania dowozu uczniów niepublicznej szkoły podstawowej.

W udzielonej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej odpowiedzi (pismo Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym z 7 sierpnia 2019 r., nr DWST-WOOS.3532.90.2019.BP) czytamy:

"(...) Ad pytania 1 i 2

Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, z późn. zm.), sieć publicznych szkół podstawowych powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem warunku, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:

1) 3 km - w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych;

2) 4 km - w przypadku uczniów klas V-VIII szkół podstawowych.

Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka przekracza ww. odległości, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat - także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej. Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka nie przekracza ww. odległości gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu.

Zgodnie z przepisami art. 88 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, obwody ustala się wszystkim szkołom podstawowym dla dzieci prowadzonym przez daną gminę. Obwód można ustalić również publicznej szkole podstawowej prowadzonej przez inne podmioty niż gmina. Obwodów nie ustala się szkołom niepublicznym.

Z powyższego wynika, że w uchwale rady gminy, podjętej na postawie art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, w sprawie ustalenia planu sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez gminę oraz określenia granic obwodów publicznych szkół podstawowych wykazuje się jedynie:

• wszystkie publiczne szkoły podstawowe prowadzone przez tę gminę,
• publiczne szkoły podstawowe prowadzone przez inne organy niż gmina, którym ustalono obwody, jeżeli na terenie gminy funkcjonują takie szkoły.

W uchwale tej nie wykazuje się szkół niepublicznych (szkół tych nie obejmuje się siecią). Obowiązek zapewnienia bezpłatnego transportu, zgodnie z powyższymi zasadami, gmina ma tylko w stosunku do dzieci, które uczęszczają do szkół dla nich obwodowych.

Ad pytania 3 i 4

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. 2017 r., poz. 2203 z pótn. zm.), dotacje, o których mowa w art. 15-21, art. 25, art. 26, art. 28-30 i art. 32 ww. ustawy (w tym dotacje dla niepublicznych szkół podstawowych), są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań placówek wychowania przedszkolnego, szkół lub placówek w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej. Dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na:

1) pokrycie wydatków bieżących placówki wychowania przedszkolnego, szkoły i placówki, obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności placówki wychowania przedszkolnego, szkoły lub placówki, w tym na:

a) wynagrodzenie osoby fizycznej zatrudnionej, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce oraz osoby fizycznej prowadzącej przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego, szkołę lub placówkę, jeżeli odpowiednio pełni funkcję dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki albo prowadzi zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego - w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie:

- 250% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego, o którym mowa w art. 30 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2017 r. poz. 1189) - w przypadku publicznych przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek oraz niepublicznych przedszkoli, o których mowa w art. 17 ust. 1, oddziałów przedszkolnych w niepublicznych szkołach podstawowych, o których mowa w art. 19 ust. 1, i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego, o których mowa w art. 21 ust. 1,

- 150% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego, o którym mowa w art. 30 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - w przypadku niepublicznych przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w niepublicznych szkołach podstawowych i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego, niewymienionych w tiret pierwszym, oraz niepublicznych szkół i placówek,

b) sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe, oraz zadania, o którym mowa w art. 83 ust. 6 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2017 r. poz. 978, z późn. zm.),

2) pokrycie wydatków na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmujących:

a) książki i inne zbiory biblioteczne,

b) środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach,

c) sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków i uczestników zajęć rewalidacyjno- wychowawczych,

d) meble,

e) pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości nieprzekraczającej wielkości określonej zgodnie z art. 16f ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania.

Wydatki związane dowożeniem uczniów do niepublicznej szkoły nie są wprost wymienione w powyższym katalogu. W opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej, to jednostka samorządu terytorialnego zobowiązana do dotowania danej szkoły i zarazem zobowiązana do podjęcia uchwały i ustalenia w niej m.in. tryb i sposób rozliczenia wykorzystania dotacji (art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych) oraz uprawniona do kontroli prawidłowości wykorzystania dotacji (art. 36 ust. 1 ww. ustawy) jest właściwa do rozstrzygnięcia kwestii finansowania z dotacji dowozu uczniów szkół niepublicznych. W opinii ministerstwa, wydatki ponoszone w związku z dowozem dzieci do szkoły (tj. koszty wynajmu pojazdu oraz wynagrodzenie kierowcy, a także zwrot opłat za bilety miesięczne), o ile można je jednoznacznie powiązać z realizowanym przez określoną szkołę lub placówkę procesem dydaktyczno-wychowawczym, mogłyby być pokryte z dotacji. Jeśli, na przykład, szkoła lub placówka zostanie tak zorganizowana, że przyjmie na siebie obowiązek zapewnienia dowożenia uczniów z określonych miejsc na zajęcia edukacyjne i zapewnienia im również w tym czasie opieki, to wydaje się możliwe finansowanie tego rodzaju wydatków w ramach zadań szkoły w zakresie kształcenia i opieki. Jednak rozstrzygnięcie przedmiotowej kwestii, jak wykazano wyżej, powinno być dokonane wyłącznie w ramach oceny konkretnego wydatku w danej szkole przez organ kontrolujący prawidłowość wykorzystania dotacji.

Powyższe stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej ma jedynie charakter opinii i nie stanowi wiążącej wykładni prawa (...)".